CSRD.org tegen Faber (ISSB): 'Zonder dubbele materialiteit is duurzaam ondernemen een fabel'

De zakenwereld zoekt steeds meer naar een evenwicht tussen financiële prestaties en sociale, natuurlijke en bestuurlijke prestaties. Emmanuel Faber, voorzitter van de International Sustainability Standards Board (ISSB), heeft onlangs kritiek geuit op de wetgeving inzake duurzaamheidsrapportage, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en het basisconcept van ‘dubbele materialiteit’. Wij leggen graag uit hoe hij de kracht van MVO en dubbele materialiteit over het hoofd ziet.

Dubbele materialiteit gaat over welke sociale, natuurlijke en governance onderwerpen belangrijk genoeg zijn om over te rapporteren. Een onderwerp is materieel als het de macht heeft om een beslissing te beïnvloeden. Materialiteit is duaal als er twee vragen worden gesteld. De eerste is hoe het bedrijf en zijn investeerders zelf hierdoor kunnen worden beïnvloed. De tweede is wat de impact is op de natuur en de samenleving.

Het gebruik van dubbele materialiteit in MVO is innovatief. “Oude” boekhoudregels houden alleen rekening met financiële materialiteit – met het idee dat alle belangrijke beslissingen door (of voor) aandeelhouders worden genomen. Als de klimaatprestaties bijvoorbeeld de winsten drukken, moet je dat melden, anders doet het er niet toe. Wanneer je beseft dat andere belanghebbenden – bijvoorbeeld potentiële klanten en werknemers, overheden, NGO's – ook beslissingen kunnen nemen op basis van duurzaamheidsinformatie, lijkt een bredere blik onvermijdelijk.

Toch ziet Faber drie problemen. Ten eerste dat de ‘andere stakeholders’ allemaal verschillende belangen hebben. Bij watervervuiling denkt een lokale overheid bijvoorbeeld na over de kosten voor waterzuivering en kan een NGO zich zorgen maken over beschermde soorten. Maar dit toont precies de noodzaak aan van een systeem dat alle soorten impact meet en deelt, zodat de belangen van alle belanghebbenden in de besluitvorming worden meegewogen. Een probleem is materieel als het duidelijk minstens één stakeholder raakt.

Ten tweede stelt Faber dat er voor de impact op de samenleving geen sprake is van financiële transacties. Maar dat is geen relevant criterium om informatie buiten de berichtgeving te houden; zaken als merkwaarde of goodwill worden immers ook gerapporteerd. Bovendien kan impactinformatie inderdaad transacties indirect beïnvloeden. Een klant die iets wel of niet koopt op basis van bijvoorbeeld duurzaamheidsinformatie. Dit is anders dan wanneer een belegger een aandeel koopt, maar daarom niet minder belangrijk.

Ten derde beweert Faber dat het een te grote opgave is om alle impact van een bedrijf accuraat te meten. De afgelopen jaren zijn algemeen aanvaarde methoden en databases beschikbaar gekomen voor milieueffecten. Het Broeikasgasprotocol om het duidelijkste voorbeeld te geven, maar bijvoorbeeld ook de biodiversiteitsmethodieken die worden toegepast door ABN Amro, ASN Bank en Triodos Bank. Aan de sociale kant kan op verschillende open source methoden en data worden voortgebouwd, bijvoorbeeld van de True Price Foundation. Uiteraard vergt duurzaamheidsverslaggeving budget en mankracht, maar dat is niet anders dan financiële verslaggeving. En natuurlijk hoeft niet elke vlinder geteld te worden, net zoals de accountant niet elke eurocent telt.

Kans voor bedrijven

We zien dat investeerders, klanten en toezichthouders bedrijven met een positievere impact willen kunnen belonen, standaardiseren en prijzen. Dat is momenteel niet mogelijk, waardoor vervuilen en exploiteren goedkoper wordt. CSRD brengt hier juist verandering in dankzij de focus op dubbele materialiteit. We zien dat het laten zien van alle impacts van een bedrijf, goed en slecht, helpt bij het maken van betere keuzes. Wat ten slotte sterk is, is dat bedrijven wordt gevraagd niet alleen cijfers te rapporteren, maar ook hoe beleid wordt aangepast, doelstellingen worden gesteld en geboekte vooruitgang.

In heel Europa bereiden duizenden bedrijven en financiële instellingen zich al enthousiast voor op en implementeren ze MVO. Eindelijk krijgen belanghebbenden, de natuur en de samenleving een stem in de bestuurskamer. MVO is een prachtige aanvulling op de financiële verslaggevingsregels. Zeker voor bedrijven zelf, nu zij zien dat het draagvlak voor hun onderneming onder druk staat en tegelijkertijd het gevoel hebben dat verduurzamen urgenter is dan ooit. Emmanuel Faber, maak je klaar voor CSRD!